De blues

Gevangenen die worden verscheept van Afrika naar Amerika en aldaar te werk worden gesteld. Pure slavernij dus, De oorsprong van de blues begint hier bij de slaven die op de katoenvelden werkten. Muziek was toen een manier om hun zorgen met elkaar te delen, hun geloof te uiten en zelfs geheime boodschappen door te geven. Het waren als het ware levensverhalen. De teksten gaan veelal over drankgebruik, liefdesproblemen, lange werkdagen en de strijd om te overleven. Het zou zelfs zo zijn dat de instrumenten zijn afgepakt om zo ‘codes’ te voorkomen, dus communiceren. Het stampen met de voeten en klappen met de handen verving de instrumenten. Alleen al aan de vorm van de liederen is te horen dat slavenliederen een vorm van communicatie was. Kenmerkend voor de muziek van die tijd was een ‘dialogenzang’ waarbij de ene slaaf een vraag stelde of iets poneerde en de andere, een eind verderop, antwoordde. De melodie in de blues is opgebouwd uit twaalf maten. De teksten hebben een AAB structuur. De stijl breidde zich ook uit naar kerkkoren. De blues raakte steeds verder stroomopwaarts bekend en bereikte ook de steden als Chicago. In korte tijd werd de meeslepende bluesmuziek ook bij blanke Amerikanen populair. Een korte tijd nadat de slavernij eindigde, kreeg bluesmuziek de vorm zoals we het nu kennen. In plaats van een reactie van een ander af te wachten zoals de slaven dat deden, antwoordde de blueszanger nu zichzelf, vandaar de typische zelfreflectie die we in bluesmuziek zo vaak horen! De blues werd zelfs solistischer en volwassen in de grotere steden van Amerika. In deze nieuwe wereld ontdeed blues zich van zijn religieuze karakter en voldeed het aan de roep om entertainment. De geboorte van jazz.

 

Vandaag de dag

De geschiedenis van de bluesmuziek is Dockery Farms, dat de moeite waard is om te bezoeken. In het hart van de Mississippi Delta. Will Dockery bleek toen een goede baas voor zijn werknemers op zijn plantage. Hij betaalde redelijk - ongeveer 50 dollarcent per dag - en was milder ten aanzien van zijn werknemers dan anderen. Bill Patton en zijn nogal grote familie (1897) had hier wel oren naar, had sympathie jegens de werkwijze van Dockery. Zoon Charley, die een van de meest invloedrijke bluesmuzikanten is, speelde met o.a. Willie Brown, Pops Staples en Tommy Johnson

Deze genres als r&b, be-bop en jazz ontstaan van lieverlee in de grote stad. Er veranderde veel. De muziek die 's avonds na een lange dag werken wordt gespeeld om bij te ontspannen, maar al snel – twintiger jaren - een opmars maakt via 78-toerenplaatjes. De akoestische gitaar heeft zo langzaam plaatsgemaakt voor een meer jazzy begeleiding (piano en blazers). Als in de jaren dertig de economische depressie opkomt, zien duizenden zwarten zich genoodzaakt naar de grote steden te trekken voor werk. Daar ontstaat een stadse variant van de blues, met slide-gitaar en mondharmonica. Elektrisch versterkte blues. Harder, rauwer en grimmiger van karakter. De blues onderging steeds meer verandering toen de negers van het platteland richting de fabrieken gingen. De stadsblues (city-blues) was eerlijk gezegd agressiever dan die van het land. Van weinig tot niets aan instrumenten naar mondharmonica, gitaar en blaasinstrumenten veranderde het geheel. Tot aan de jaren vijftig ontstaan er op diverse plekken in de Verenigde Staten varianten van de blues. Door het dansen er aan toe te voegen kreeg je de rhythm en blues, een van de pijlers van wat de rock-'n'-roll zou worden. Bij de R&B worden de bluesakkoorden gespeeld met een stomende backbeat, met de nadruk op het (poppy) liedje. In de jaren zestig kiest de zwarte jeugd echter massaal voor andere, nieuwe zwarte muziek: soul en funk. Opmerkelijk is dat juist in die periode blanke jongeren de blues oppikken en bandjes beginnen.

(Op 19 juni 1865 wordt in de Verenigde Staten de slavernij afgeschaft. Eén van de gevolgen is dat de zwarte bevolking openlijk muziek kan gaan maken. Een muziekcultuur die twee eeuwen lang sluimerde op de plantagevelden komt tot volle bloei).